زنجیره تامین (SCM) چگونه کار می‌کند؟

مدیریت زنجیره تامین مدیریت جریان کالا و خدمات است

مدیریت زنجیره تامین مدیریت جریان کالا و خدمات است و شامل تمام فرآیندهایی می‌شود که مواد خام را به محصولات نهایی تبدیل می‌کند. این فرآیند شامل ساده‌سازی فعالیت‌های جانبی یک کسب‌وکار برای به حداکثر رساندن ارزش مشتری و کسب مزیت رقابتی در بازار است.

SCM تلاش می‌کند تا زنجیره‌های تأمین را توسعه و پیاده‌سازی کند که تا حد امکان کارآمد و اقتصادی باشند. زنجیره‌های تامین همه چیز را از تولید و توسعه محصول تا سیستم‌های اطلاعاتی مورد نیاز برای هدایت این فرآیندها تحت پوشش قرار می‌دهد.

مدیریت زنجیره تامین چگونه کار می‌کند؟

به طور معمول، SCM تلاش می‌کند تا تولید، بارگیری و توزیع یک محصول را به صورت متمرکز کنترل یا مدیریت کند. با مدیریت زنجیره تامین شرکت‌ها قادر به کاهش هزینه‌های اضافی برای تحویل محصولات به مصرف‌کننده هستند. این کار با حفظ کنترل شدیدتر موجودی داخلی، تولید داخلی، توزیع، فروش و موجودی فروشندگان شرکت انجام می‌شود.

SCM از این ایده پیروی می‌کند که تقریباً هر محصولی که وارد بازار می‌شود، نتیجه تلاش‌های سازمان‌های مختلفی است که زنجیره تامین را تشکیل می‌دهند. اگرچه زنجیره‌های تامین برای قرن‌ها وجود داشته‌ است، اما اغلب شرکت‌ها به تازگی به آن‌ به عنوان یک ارزش افزوده به عملیات خود توجه کرده‌اند.

در SCM، مدیر زنجیره تامین تمام جنبه‌های زنجیره تامین را که شامل پنج بخش است هماهنگ می‌کند:

• برنامه یا استراتژی
• منبع (مواد خام یا خدمات)
• ساخت (متمرکز بر بهره‌وری و کارآیی)
• تحویل و تدارکات
• سیستم بازگشت (برای محصولات معیوب یا ناخواسته)

زنجیره‌های تامین

زنجیره تامین شبکه متصل از افراد، سازمان‌ها، منابع، فعالیت‌ها و تکنولوژی‌های موجود در ساخت و فروش محصول یا خدمات است. زنجیره تامین با تحویل مواد خام از یک تامین‌کننده به تولیدکننده آغاز می‌شود و با تحویل محصول یا خدمات تکمیل‌شده به مصرف‌کننده نهایی پایان می‌یابد.

اهمیت مدیریت زنجیره تامین

واضح است که مدیریت زنجیره تامین یک بخش جدایی‌ناپذیر از اغلب کسب و کارها است و برای موفقیت شرکت و رضایت مشتری ضروری است.

افزایش خدمات مشتری

• مشتریان انتظار دارند که کالای مناسب به آنها تحویل داده شود.
• مشتریان انتظار دارند محصولات در مکان مناسب در دسترس باشند. (به عنوان مثال، اگر یک فروشگاه تعمیرات اتومبیل قطعات لازم را در انبار نداشته باشد و نتواند ماشین شما را در زمان تعیین شده تعمیر کند، رضایت مشتری کاهش می‌یابد).
• زمان تحویل درست: مشتری‌ها انتظار دارند محصولات به موقع تحویل داده شوند (یعنی اگر تحویل پیتزا دو ساعت تأخیر داشته باشد رضایت مشتری کاهش می‌یابد).
• پشتیبانی صحیح پس از فروش: مشتریان انتظار دارند محصولات سریع سرویس شوند. (به عنوان مثال، هنگامی که آب گرمکن در زمستان خراب می‌شود و امکان تعمیر آن تا روزهای وجود نخواهد داشت)

کاهش هزینه‌های عملیاتی

• کاهش هزینه‌های خرید: خرده فروشان به زنجیره‌ی تامین وابسته هستند تا به سرعت محصولات گران‌قیمت خود را تحویل دهند و از نگه داشتن بیش از اندازه آنها در انبارهایشان خودداری کنند. به عنوان مثال، فروشگاه‌های لوازم الکترونیکی می‌بایست خیلی سریع سفارش‌های تلویزیون پلاسمای ۶۰ اینچی خود را تحویل مشتری دهند و از نگه‌ داشتن بیش از اندازه‌ آنها جلوگیری کنند.
• کاهش هزینه‌های تولید: تولیدکنندگان به زنجیره تامین وابسته هستند تا مواد را به طور قابل‌اطمینان به کارخانه‌های مونتاژ تحویل دهند تا از کمبود آنها که باعث توقف تولید می‌شود، اجتناب کنند. به عنوان مثال، تاخیر غیرمنتظره ارسال قطعات که باعث تعطیلی کارخانه مونتاژ خودرو می‌شود می‌تواند ۲۰۰۰۰ دلار در هر دقیقه و میلیون‌ها دلار در روز به کارخانه ضرر برساند.
• کاهش هزینه کل زنجیره تامین: تولید کنندگان و خرده فروشان به مدیران زنجیره تامین وابسته هستند تا شبکه‌هایی را طراحی کنند که اهداف خدمات مشتری را با کمترین هزینه برآورده کند. زنجیره‌های تامین کارآمد یک شرکت را قادر می‌سازد تا در بازار رقابت بیشتری داشته باشد. به عنوان مثال، گروه زنجیره تامین کامپیوتر Dell توانست در فرآیندی، فقط بر اساس سفارش خاص مشتری محصول را تولید کند. در نتیجه این شرکت توانست از انبار کردن کامپیوترهایی که میلیون‌ها دلار ارزش داشتند، اجتناب کند و همچنین در آینده برای کامپیوترهایی که از لحا‌ظ فناوری منسوخ شده‌اند، هزینه نکند.

بهبود وضعیت مالی

• افزایش اهرم سود‌: شرکت‌ها به مدیران زنجیره تأمین ارزش می‌دهند، زیرا آنها به کنترل و کاهش هزینه‌های زنجیره تأمین کمک می‌کنند. این می‌تواند منجر به افزایش چشمگیر سود شرکت شود. به عنوان مثال، امریکایی‌ها سالانه 7/2 میلیارد بسته غلات مصرف می‌کنند، بنابراین کاهش هزینه‌های زنجیره تامین غلات ایالات متحده فقط یک سنت در هر جعبه غلات باعث 13 میلیون دلار صرفه‌جویی در این صنعت می‌شود.
• کاهش دارایی‌های ثابت: شرکت‌ها به مدیران زنجیره تأمین ارزش می‌دهند، زیرا استفاده از دارایی‌های ثابت بزرگ مانند کارخانه‌ها، انبارها و وسایل نقلیه حمل و نقل را در زنجیره تأمین کاهش می‌دهند. اگر متخصصان زنجیره تأمین بتوانند دوباره شبکه را طراحی کنند تا به درستی به مشتریان ایالات متحده خدمات ارائه دهد، در این صورت به جای ده واحد از شش واحد استفاده می‌کنند که باعث می‌شود این شرکت از ساخت چهار ساختمان بسیار گران قیمت اجتناب کند.
• افزایش جریان نقدی: شرکت‌ها به مدیران زنجیره تأمین ارزش می‌دهند، زیرا جریان محصولات را به مشتری تسریع می‌کنند. به عنوان مثال، اگر یک شرکت بتواند به جای 70 روز در 10 روز کالایی را تولید و به مشتری تحویل دهد، می‌تواند 60 روز زودتر مشتری را وارد چرخه خود کند.

نقش‌های اجتماعی SCM

اطمینان از بقای انسان

SCM به پایداری زندگی انسان کمک می‌کند: انسان‌ها به زنجیره‌های تامین وابسته هستند تا کالاهای ضروری مانند غذا و آب را در دسترس همه قرار دهند. هر گونه شکست این خطوط زندگی بشر را تهدید می‌کند. به عنوان مثال، در سال ۲۰۰۵، طوفان کاترینا ب‍اعث شد راه‌های رسیدن به آب و غذا در نیواورلیان و لس‌آنجلس مسدود شود و جمعیت زیادی از ساکنین این منطقه در خطر جدی بودند. در آخر هفته اول با عملیات نجات انجام صورت گرفته، 9/1 میلیون غذا و 7/6 میلیون لیتر آب تحویل داده شد.

SCM سلامت انسان را بهبود می‌بخشد: انسان‌ها به زنجیره‌های تامین برای تحویل دارو و خدمات درمانی وابسته هستند. در طی یک وضعیت اورژانسی پزشکی، عملکرد زنجیره تامین می‌تواند تفاوت بین مرگ و زندگی باشد. برای مثال، بالگردهای امداد پزشکی می‌توانند با انتقال سریع قربانیان حوادث به بیمارستان‌ها، جان بسیاری را نجات دهند. علاوه بر این، دارو و تجهیزات مورد نیاز برای درمان در بیمارستان در نتیجه اجرای عالی زنجیره تامین در دسترس خواهد بود.

SCM از انسان‌ها محافظت می‌کند: انسان‌ها به زنجیره تامین برای تحویل انرژی الکتریکی به خانه‌ها و کسب و کارها برای نور، گرما، یخچال و تهویه مطبوع وابسته هستند. شکست لجستیکی (قطع برق) می‌تواند به سرعت به تهدیدی برای زندگی بشر منجر شود. برای مثال، در طی یک طوفان عظیم در ساحل شرقی کانادا در ژانویه ۱۹۹۸، هشتاد هزار مایل از خطوط برق از بین رفت و  ۳،۲۰۰،۰۰۰ نفر از ساکنین مونترال و کبک برق نداشتند. به خاطر سرمای شدید، ۳۰ تن کشته شدند و ۲۵ درصد از تمام ساکنان کبک خانه را ترک کردند تا سرپناهی گرم پیدا کنند. علاوه بر این، هزینه‌های اقتصادی زیادی هم همراه داشت: ۳ میلیارد دلار خسارت در کسب و کار، ۱ میلیارد دلار خسارت خانگی و ۱ میلیارد دلار در هزینه‌های دولت.

افزایش بهبود کیفیت زندگی

چهارچوب توسعه اقتصادی: جوامع با زیرساخت زنجیره تامین توسعه‌یافته (سیستم بزرگراه بین ایالتی مدرن، شبکه وسیع راه‌آهن، بنادر و فرودگاه‌های مدرن متعدد) قادر به تبادل بسیاری از کالاها بین شرکت‌ها و مصرف کنندگان با سرعت بالا و هزینه پایین هستند؛ در نتیجه اقتصاد رشد می‌کند. در واقع، تنها چیزی که بسیاری از کشورهای فقیر به طور مشترک دارند، زیرساخت زنجیره تامین بسیار ضعیف است. به عنوان مثال، تخمین زده می‌شود که هزینه‌های زنجیره تامین ۲۰ درصد از هزینه یک محصول را در ایالات‌متحده تشکیل دهد، اما ۴۰ درصد از هزینه همین محصول در چین است. اگر خسارت حمل و نقل اضافه شود، این هزینه‌ها ۶۰ درصد از هزینه محصول را در چین تشکیل می‌دهد. هزینه بالای زنجیره تامین در چین مانعی بزرگ برای بهبود استاندارد زندگی شهروندان چینی است. در نتیجه، چین تلاش زیادی را برای توسعه زیرساخت خود آغاز کرده ‌است.

تامین شغل: متخصصان زنجیره تامین همگی شبکه‌های زنجیره‌ تامین در یک جامعه را طراحی و راه‌اندازی و حمل و نقل، انبارداری، مدیریت موجودی، بسته‌بندی و اطلاعات تدارکات را مدیریت می‌کنند. در نتیجه این امر، مشاغل زیادی در حوزه زنجیره تامین وجود دارد.

فرصتی برای کاهش آلودگی: فعالیت‌های زنجیره تأمین نیاز به بسته‌بندی و حمل و نقل محصول دارد. به عنوان محصول جانبی این فعالیت‌ها، برخی از آلاینده‌های ناخواسته محیطی مانند ضایعات مقوا و انتشار سوخت دی اکسید کربن تولید می‌شوند. به عنوان مثال، کاغذ و مقوا 34 درصد از زباله‌های دفن شده در ایالات متحده در سال 2005 را تشکیل می‌داد. فقط 50 درصد از 84 میلیون تن زباله کاغذ و مقوا بازیافت شد. همچنین، انتشار دی اکسید کربن ناشی از حمل و نقل 33٪ از کل CO₂ منتشر شده ایالات متحده در سال 2005 را تشکیل می‌دهد. به عنوان طراحان شبکه، متخصصان زنجیره تامین در موقعیت کلیدی برای توسعه روندها و روش‌های پایدارتر هستند.

فرصت کاهش مصرف انرژی: فعالیت‌های زنجیره تأمین شامل حمل و نقل انسان و کالا است. به عنوان مثال، در حال حاضر حمل و نقل 30٪ از مصرف انرژی در جهان و 95٪ از مصرف جهانی نفت را تشکیل می‌دهد. پس طراحان شبکه و متخصصان زنجیره تأمین نقش مهمی برای استفاده هر چه بیشتر از انرژی‌های پایدارتر در این زمینه را دارند.

دفاع از حقوق بشر: شهروندان یک کشور به لجستیک نظامی وابسته هستند تا از شیوه زندگی خود دفاع کنند. نیروهای نظامی به طور استراتژیک هواپیماها، کشتی‌ها، تانک، موشک‌ها و سلاح‌های دیگری را در مواضعی تعیین می‌کنند که بیشترین امنیت را برای سربازان و شهروندان ایجاد می‌کند. همچنین، عملکرد بهتر تدارکات زمینه ساز پیروزی نظامی هم می‌شود.

شرکت مشاوره رخ داده با داشتن تیمی مجرب در زمینه مدیریت استراتژیک و برنامه‌ریزی استراتژیک می‌تواند سازمان و شرکت شما را در مسیری درست برنامه‌ریزی، ارزیابی و نظارت کند. مشاوران از ابتدای کار با شما هستند، تا بتوانید بهترین تجربه مدیریتی و نظارتی را داشته باشید.

منبع: cscmp investopedia