تست فرسودگی شغلی مسلش چیست و چگونه آن را بسنجیم؟

وقتی در محیط کاری وظایف سنگینی برعهده فرد است و ساعات زیادی مشغول است ناخواسته دچار فشار روانی شده و فرسودگی شغلی پیدا می‌کند. زندگی شهری برای مردم ایجاد مشغله ها و دردسرهای زیادی را به همراه داشته است. برای رفع نیازهای زندگی همه باید مشغول به کار باشند. در برخی موارد افراد با شغلی که دارند معرفی می‌شوند. افراد شاغل بیشترین ساعات روز را در محیط کاری سپری می‌کنند؛ اگر محیط کار مناسب نباشد یا وظایف فرد زیاد باشد به مرور دچار خستگی می گردد و فرد بار اضافی خارج از تحملش را دریافت می‌کند. در این حالت فرسودگی شغلی رخ می‌دهد. افرادی که وقت کافی برای استراحت، انجام کارهای مورد علاقه و ملاقات با دوستان خود ندارد و بیش از حد مشغول به کار هستند دچار فرسودگی می شوند. این نتیجه زندگی ماشینی امروز است.

احساس خستگی زیاد، از دست دادن احساس شادی در کار، به خطر افتادن سلامت جسم و روح تاثیرات فرسودگی شغلی است. در دهه ‌های اخیر این مقوله در روانشناسی بسیار مطرح شده است. در ادامه این مقاله به بررسی تعریف فرسودگی شغلی و نشانه های آن می پردازیم.

آشنایی با فرسودگی شغلی

اصطلاح فرسودگی شغلی سال ۱۹۷۴ توسط هربرت فرویدنبرگر مطرح شد. او این حالت را نداشتن انگیزه یا مشوق به خصوص وقتی فداکاری فرد نسبت به رابطه یا علت نتیجه خوبی را به بار نیاورد تعریف کرد. از آنجایی که فرسودگی ناشی از استرس طولانی مدت در محیط کار است، ما سه بعد اصلی برای آن داریم: حس کاهش توانایی حرفه ‌ای در فرد، خستگی و بدبینی. در واقع اگر فردی دائم احساس خستگی دارد، حس تنفر از کار دارد و توانایی از پس کار برآمدن را ندارد نشانه های فرسودگی شغلی را دارد. استرس در زندگی نیز می‌تواند به تقویت استرس ناشی از محیط کار بیفزاید. داشتن خصوصیات رفتاری مثل بدبینی و کمال گرا بودن در بالا بردن استرس فرد موثر هستند. وقتی فردی کل ساعت بیداری را در محیط کار سپری می‌کند اگر از شغلش متنفر باشد از کار و محیط آن می ترسد و رضایتی از کاری که انجام می‌دهد کسب نمی‌کند. حتی ممکن است جان خود را به خطر بیاندازد.

به حالاتی مثل بی حالی، از پا درآمدن، سستی، از رمق افتادن و رخوتی که در اثر کار ایجاد شود فرسودگی شغلی می گویند. فرد در پاسخ به فشارهایی که در محیط کار توسط افراد به او وارد می‌شود دچار فرسودگی می شود. یعنی باعث تاثیر در ارتباط بین فرد و رئیس، همکاران و ارباب رجوع و غیره می گردد. تغییرات در رفتار و نگرش فرد نیز در اثر این حالت ایجاد می گردد. در حالت کلی در مورد این حالت باید گفت نوعی اختلال است که در اثر برخورد مداوم و طولانی با عوامل استرس‌زای محیط در فرد ایجاد می شود. این حالت سبب فرسوده شدن ذهنی جسمی و هیجانی فرد نیز می گردد. فرسودگی شغلی سبب کمبود عزت نفس فرد، ایجاد حس غیر مفید بودن و و ناسودمندی در وی می‌گردد.

گام‌ های فرسودگی شغلی

در یک تعریف می توان فرسودگی شغلی را این گونه تعریف کرد: داشتن استرس طولانی مدت و رفع نشده که بر کار و زندگی وی تاثیر منفی دارد. در شرایط مناسب و ایده آل افراد نباید دچار فرسودگی شوند. اما طبق تحقیقات در سال ۲۰۲۰ نشانه‌های فرسودگی نسبت به سال قبل تا ۲۴ درصد افزایش داشته است. باید با مراحلی که فرد دچار فرسودگی می شود آشنایی داشته باشید تا بتوانید از آن جلوگیری کنید. شما با انجام اقدامات منظم می توانید از ایجاد این حس در وجودتان جلوگیری کنید. پنج مرحله کلیدی بروز این حالت را در این مقاله بررسی می نماییم. با ما همراه باشید. در هر سنی فرسودگی شغلی می تواند رخ دهد. شیوع آن بیشتر در افراد 25 تا 44 سال گزارش شده است. علائم آن مانند هر بیماری دیگری از یک فرد به فرد دیگر متفاوت است. اما به طور کلی می توان مراحل زیر را برای آن بیان کرد:

مرحله یک : ماه عسل

احساساتی مثل انرژی زیاد، تعهد بالا، رضایت شغلی و خلاقیت را در این مرحله فرد احساس می‌کند. در این مرحله امکان تجربه استرس‌های پیش‌بینی نشده وجود دارد. باید روش‌هایی برای مقابله مثبت با این استرس ها پیدا کرد. مثلا برای حمایت از رفاه خود گام های عملی برداشت. اگر روش های مقابله خوبی طراحی و دنبال کنید می‌توانید مرحله ماه عسل را حفظ نمایید. فرد بدو ورود به شغل جدید دچار احساسات سر خوشی و شادی است. او احساساتی شامل غرور، هیجان، اشتیاق و چالش را در این دوره تجربه می‌کند. وقتی حالات نامطلوب رخ می دهد نیرویی که فرد برای مقابله با چالش‌ها ذخیره کرده تمام می‌شود. فرد برای مقابله با فشاری که احساس می‌کند در برخی شیوه‌های رفتاری و عادت هایش تغییر ایجاد می‌کند. این کارها و تغییرات اغلب مفید نیستند.

دانلود تست سنجش فرسودگی شغلی

نشانه های رایج در این مرحله شامل :

• رضایت داشتن از کار
• پذیرش راحت مسئولیت‌ها

• انرژی در سطح پایدار داشتن
• به صورت افسار گسیخته خوش بین بودن
• داشتن تعهد به شغل
• برای اثبات خود فرد اجبار احساس می‌کند.
• وجود آزادی در خلاقیت
• بهره‌وری سطح بالا

مرحله دوم: کمبود سوخت و شروع استرس

در این مرحله فرد به علت کمبود نیرو دچار گیجی، خستگی و زوال می شود .علایم این مرحله شامل عدم کارایی اختلالات خواب، خستگی زیاد و نارضایتی شغلی است. همه این احساسات از فشار شغلی شدید بر فرد ایجاد می‌شود. در اثر این احساسات فرد به اعتیاد یا پرخوری روی می‌آورد. به این اقدام واکنش فرارمی گویند. وقتی فرد احساس می‌کند برخی روزها از سایر روزها سخت تر می گذرد وارد فاز دوم فرسودگی می شود. خوش بینی فرد افت می کند. علائم استرس به صورت روحی و جسمی ایجاد می گردد. نشانه های رایج این مرحله شامل:

• بالا رفتن فشارخون
• تحریک پذیری بالا
• کم خوابی یا خواب با کیفیت پایین
• نداشتن تعاملات اجتماعی
• پایین آمدن بهره‌وری

• نداشتن قدرت تصمیم گیری
• فراموشی
• خستگی
• عدم توجه به نیازهای شخصی
• تغییرات اشتها

• دندان قروچه در خواب
• تپش قلب
• سردرد
• استرس
• ضربان قلب نامعمول
• عدم تمرکز و ناتوانی در آن
• عدم رضایت شغلی

مرحله سه: ظهور نشانه‌های استرس مزمن

در این مرحله فرد از لحاظ بیولوژیکی دچار علایمی می گردد که باید به او کمک و توجه شود. از نشانه‌ های این مرحله می توان به خشم، بیماری ‌های جسمی، افسردگی و فرسودگی مزمن اشاره کرد. سطح استرس در این مرحله بالا می‌رود و مکرر تجربه استرس تکرار می شود. علائم رایج این مرحله شامل:

• نداشتن سرگرمی
• اهداف تحقق نیافته یا مهلت ‌های کاری از دست رفته
• خستگی صبحگاهی مداوم
• تاخیر در حضور سرکار
• انکار وجود مشکل
• بیماری های جسمی
• کینه‌ ورزی
• حس وحشت
• حس از کنترل خارج شدن اوضاع
• ایجاد فاصله با خانواده و دوستان
• رفتار عصبانی

• بی تفاوت شدن
• خستگی مداوم
• سوء مصرف مواد مخدر
• بدبینی شدید
• تعلل در کار منزل
• مصرف زیاد کافئین

مرحله چهار: ورود به شرایط بحران

اگر مرحله سوم برای فردی طولانی شود و مدت زیادی در این وضعیت بماند دچار مرحله بحرانی می شود. فرد احساس مورد ظلم شدن دارد. دچار بدبینی و شک و تردید در مورد خودش می شود. بیماری هایی مانند سردرد فشار خون بالا، کم خوابی، زخم معده و درد های مزمن در پشت در فرد دیده می شود. در این مرحله اوضاع از حالت عادی خارج می ‌شود. شرایط سخت می‌شود و نیاز به کمک و حمایت سایرین وجود دارد. علائم رایج در این مرحله شامل:

• ذهنیت فرار کننده در فرد توسعه می یابد.
• فرد از درون تهی می شود.
• فرد نسبت به مشکلات در خانه و محل کار دچار وسواس می گردد.
• حس بدبینی نسبت به زندگی و کار
• علائم جسمانی بیماری زیاد می‌شود
• شک و تردید به خود
• منزوی شدن
• سردرد مداوم
• مشکل مداوم معده و روده
• عدم توجه کامل به نیازهای شخصی
• کنار گذاشتن جامعه
• دوری از خانواده و دوستان و محل کار

مرحله پنجم : برخورد با دیوار یا عادت به فرسودگی

دانلود تست سنجش فرسودگی شغلی

این مرحله آخر فرسودگی شغلی است. فرد دیگر نیرویی برای سازگاری با شرایط کاری ندارد. در این مرحله ممکن است فرد شغلش را برای همیشه کنار بگذارد. اما در حالت دیگر امکان دارد بیماری هایی که فرد دچار شده است بهبود پیدا کند. اما تغییرات فیزیولوژیکی به وجود آمده در فرد برای مدت بیشتری باقی می‌ماند و به راحتی از بین نمی‌روند. وقتی دوران نهفتگی فرسودگی شغلی در فردی زیاد باشد او با مشکلات زیاد جسمی و روحی درگیر می‌ شود. علائم رایج در این مرحله شامل:

• غم مداوم
• افسرده شدن
• سندرم فرسوده شدن ناشی از شغل
• خستگی دائم روان
• خستگی دائم جسمی

عوامل خطر یا هشدار فرسودگی شغلی

استرس شغلی عامل اصلی فرسودگی نیست. زیرا با مدیریت صحیح استرس هیچ عارضه ‌ای ندارد. اما در مشاغل خاص و افراد خاص می تواند خطرآفرین باشد. طبق تحقیقات سال ۲۰۱۹ در مورد میزان فرسودگی شغلی در پزشکان ۴۴ درصد آنها دچار این مشکل بودند. فشار زیاد کاری و ویژگی‌های شخصیتی خاص یا نوع سبک زندگی فرد را بیشتر در معرض خطر قرار می‌ دهد. علاوه بر پزشکان کارگران نیز در صنایع مختلف در معرض خطر هستند. طبق تحقیقات سازمان گالوپ سال ۲۰۱۸ پنج علت فرسودگی شغلی شامل :

• فشار غیر منطقی زمانی : کارکنانی که برای انجام کارهای خود زمان کافی دارند ۷۰ درصد کمتر فرسوده می‌شوند. اما افرادی مثل این امدادگران یا آتش‌نشانان چون زمان بیشتری در اختیار ندارند سریع تر فرسوده می‌شوند.
• عدم حمایت مدیریت: حمایت مدیر یک مانع برای استرس در فرد است. کسانی که احساس حمایت از جانب مدیران خود دارند ۷۰ درصد کمتر دچار فرسودگی شغلی می‌شوند.
• نبود شفافیت در نقش ها: کارمندان نمی‌دانند سازمان چه انتظاری از آنها دارد. وقتی انتظارات از آنها متحرک باشد و کارمندان همواره تلاش آنها را کشف کنند خسته می‌شوند. طبق تحقیقات فقط ۶۰ درصد افراد انتظارات محیط کار را می دانند.

• عدم کنترل بر حجم کاری: وقتی حجم کاری زیادی بر فرد تحمیل می‌شود، فرد ناامید می‌شود. خستگی مداوم سبب  می‌شود فرد سریع دچار فرسودگی شود.
• عدم انصاف در رفتار: وقتی فرد احساس می‌کند با او ناعادلانه رفتار می‌شود بیشتر در معرض فرسودگی است. نماد نبود انصاف در محیط کار بدرفتاری، دستمزد ناعادلانه و بی‌توجهی به نتایج فرد از طرف سایرین است.

نشانه ‌های فرسودگی شغلی

فرسودگی شغلی را نمی‌توان یک بیماری روانی نامید، اما باید آن را جدی گرفت. فرسودگی در شغل بین یک یا دو هفته و بیشتر طول می‌کشد. اگر زودتر نشانه ‌ها را درک کنید راحت تر می توانید این حالت را درمان کنید. نشانه های هشدار دهنده فرسودگی در شغل شامل:

• دور شدن از فعالیت‌ های کاری: افرادی که دچار فرسودگی شده اند از کار خود ناامید شده، آن را مایه استرس می دانند. آنها نسبت به محیط کار و شرایط آن و همکاران خود دچار بدبینی می‌شوند. حتی فرد با خودش حس فاصله پیدا می‌کند. نسبت به کاری که انجام می‌دهد حسی ندارد.
• خستگی عاطفی: فردی که فرسودگی را تجربه می‌کند دائم احساس خستگی می کند و نمی‌تواند با شرایط کنار بیاید. این افراد انرژی لازم برای انجام کارها را ندارند.
• عملکرد نامطلوب: این حس باعث می‌شود بر روی انجام کارهای روزمره فرد تأثیر منفی بگذارد. زیرا فرد نسبت به وظایفش حس منفی دارد. قدرت خلاقیت در فرد از بین رفته و نمی‌تواند به راحتی تمرکز کند.
• افسردگی: یکی از بدترین عوارض فرسودگی در شغل افسردگی است. این حالت پیامدهای منفی زیادی برای فرد دارد. فرد را دچار انزوا می کند، از اجتماع دور می‌کند، دچار زوال روحی می‌گردد، دچار گوشه گیری می شود. در برخی موارد این افسردگی ناشی از کار نیست و از قبل در فرد وجود دارد ولی تاثیرات آن روی عملکرد شغلی فرد خیلی زیاد است. فرد افسرده نسبت به جنبه‌های مختلف زندگی احساس منفی دارد. علاقه به چیزها را از دست می‌دهد. ناامید می شود. حتی ممکن است افکار خودکشی داشته باشد. از نظر جسمی و روحی خسته هستند. افرادی که فرسودگی شغلی را تجربه می‌کنند نیز این علائم را بروز می‌دهند.
• حس پوچی: یک نشانه مهم ایجاد حس پوچی در فرد است. کار کردن برای فرد بی‌معنا می‌شود. فرد در ذهنش مدام این فکر می‌چرخد که در ازای کار چه چیزی به دست می‌آورد. در واقع به جای بهره‌وری فرد دچار تردید می‌شود. از آنجا که از نظر فرد کارکردن بی‌فایده است او دچار سردرگمی و بی هدفی می‌شود.
• ایجاد بیماری در فرد: فردی که دچار فرسودگی شده است بیشتر بیمار می شود. تغییرات زیادی در احساسات و عواطف او رخ می‌دهد. همه زندگی فرد دچار افت می شود. به علت فشار روانی همیشگی از لحاظ جسمی نشانه های استرس در فرد با علائمی مثل بی خوابی، کمر درد و سرماخوردگی بروز می‌کند. تنش های فیزیکی در فرد رخ می‌دهد که بسیار به او آسیب می‌رساند و اغلب احساس بیماری می‌کند. در فرسودگی شغلی بیشتر افراد دچار مشکلات گوارشی، قلبی عروقی، بی‌خوابی، آنفولانزا و آلرژی می شوند.
• هیجانات منفی: فرد احساسات منفی مثل عصبانیت، دلواپسی، نگرانی، ناخشنودی و دلسردی را تجربه می‌کند. هر روزی که می گذرد فرد بیشتر درگیر این احساسات می‌شود. این افراد خیلی احساس عصبانیت و سرخوردگی دارند. از موقعیت زندگی خود احساس نارضایتی دارند. در برخی حالات فرد احساس می‌کند هیچ حسی ندارد. افرادی که دچار فرسودگی ناشی از شغل شده اند حالت یکسانی ندارند. ولی حس ترس، اضطراب و گناه در اغلب افراد دیده می‌شود.
• سیکل معیوب: فرسودگی شغلی زندگی فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. او را ناامید می‌کند. در او حس گناه ایجاد می کند. فرد بیشتر بیمار می‌شود. عملکرد او به طور کلی افت می کند. این افت در عملکرد احساس گناه او را بیشتر تقویت می‌کند و این سیکل معیوب دائم ادامه پیدا می کند. فرد وقتی فقط شغلش را از دست داد مجدد به دنبال شغل جدیدی می گردد. بعد از مدتی فرد اشتیاق اولیه را در شغل جدید نیز از دست می دهد. بی انگیزه و بی هدف می‌شود و مثل شغل قبلی مراحل فرسودگی رخ می‌دهد. اگر فرد عوامل اصلی که در بروز این حالت در او وجود داشته را شناسایی و برطرف نکند این چرخه معیوب ادامه پیدا می‌کند. به مرور زمان دچار ناتوانی و سرخوردگی می‌شود.
• نداشتن انگیزه: وقتی به انگیزه توجه کنید تقویت می‌شود و اگر به آن توجه نکنید خاموش می شود. زیرا انگیزه مثل شعله آتش است. در اثر فرسودگی فرد انگیزه های اولیه که موقع ورود به شغل را داشت از دست می‌دهد. حضور او در محیط کار برایش بی هدف و اجباری می‌شود. نداشتن انگیزه برای کار در واقع رایج‌ترین نشانه فرسودگی شغلی است.

علل فرسودگی شغلی

می توان گفت فردی که احساس می‌کند در ازای کارش ارزش کافی دریافت نکرده یا بیش از حد کار کرده است دچار فرسودگی می شود. به عنوان نمونه می‌توان کارگری که سالها مرخصی نرفته یا یک مادر مضطرب که دائم به بچه ها و کارهای خانه رسیدگی کرده و سالها خانه نشین بوده است را معرفی کرد. شاید یکی از دلایل عمده فرسودگی شغلی استرس زیاد کاری باشد، ولی عوامل دیگری شامل ویژگی های شخصیتی و شیوه زندگی نیز در ایجاد آن موثر هستند. یعنی نگاه و درک فرد از جهان اطراف و نوع سرگرمی که در اوقات فراغت دارد در تشدید استرس فرد نقش دارند.

دلیل فرسودگی شغلی در اثر کار

• عدم کنترل بر روی کار
• عدم پاداش یا مشوق برای کار خوب
• نامشخص بودن یا زیاد بودن انتظارات شغلی
• یکنواختی کارها
• محیط کاری آشفته و فشار زیاد

 دلیل فرسودگی شغلی در اثر سبک زندگی

• نداشتن استراحت یا معاشرت در اثر کار زیاد
• نداشتن روابط حمایتی یا نزدیک با دیگران

• مسئولیت‌های زیاد داشتن بدون کمک دیگران
• عدم خواب کافی

 دلایل فرسودگی شغلی ناشی از ویژگی‌های شخصیتی

• کمال گرا بودن (هرگز هیچ چیز کاملا خوب نیست)
• بدبینی به جهان و خود
• عدم علاقه به تفویض اختیار، نیاز به کنترل دیگران

پیشگیری یا درمان

این حالت قابل رفع و درمان است. فرد باید در محیط کارش تغییراتی ایجاد کند تا شرایط بهتر شود. مثلاً باید محیط کار را با سرمایه‌گذاری بیشتر بهتر کند. در مورد مشکلات محل کار با مدیر منابع انسانی و سرپرستان صحبت شود. حتی  پایان دادن شغل یا تغییر موقعیت در برخی موارد ضروری است. شما به کمک استراتژی هایی که دارید می‌توانید استرس خود را مدیریت کنید. به عنوان نمونه داشتن عادت های خوب و سالم، انجام تمرین های ورزشی، رژیم غذایی سالم می‌تواند از استرس‌های شغلی کم کند. دور شدن از محیط کار و رفتن به تعطیلات یک هفته‌ای تاثیر خاصی بر فرسودگی شغلی ندارد. باید شما استراحت به صورت منظم همراه با تمرین روزانه داشته باشید تا بتوانید با فرسودگی مبارزه کنید.

تشخیص فرسودگی در فرد بسیار سخت است.این حالت خود به خود خوب نمی شود و از بین نمی رود. شناخت و برطرف کردن آن باید بر اساس تلاش و تفکر آگاهانه باشد. اگر شما نشانه هایی را در خود حس می کنید باید به عنوان یک هشدار آن را جدی بگیرید. باید زمانی که دچار حالات فرسودگی شدید و احساس افسردگی می کنید از یک درمانگر حرفه ‌ای کمک بگیرید صحبت‌ با این فرد می‌تواند در یافتن استراتژی های پیشگیری و درمان فرسودگی شغلی موثر باشد. ابتدا باید به ارزیابی میزان استرس خود بپردازید. پس روشی برای کاهش استرس در نظر بگیرید. از آنجایی که فرسودگی خود به خود بعد از چند هفته از بین نمی رود پس باید با ایجاد تغییرات در زندگی آن را برطرف کنید.

افراد شاغل بیشترین ساعات روز را در محیط کاری سپری می‌کنند اگر محیط کار مناسب نباشد یا وظایف فرد زیاد باشد به مرور دچار خستگی می گردد و فرد بار اضافی خارج از تحملش را دریافت می‌کند. در این حالت فرسودگی شغلی رخ می‌دهد. احساس خستگی زیاد، از دست دادن احساس شادی در کار، به خطر افتادن سلامت جسم و روح تاثیرات فرسودگی شغلی است. اصطلاح فرسودگی شغلی سال ۱۹۷۴ توسط هربرت فرویدنبرگر مطرح شد. او این حالت را نداشتن انگیزه یا مشوق به خصوص وقتی فداکاری فرد نسبت به رابطه یا علت نتیجه خوبی را به بار نیاورد تعریف کرد. در واقع اگر فردی دائم احساس خستگی دارد، حس تنفر از کار دارد و توانایی از پس کار برآمدن را ندارد نشانه های فرسودگی شغلی را دارد. استرس در زندگی نیز می‌تواند به تقویت استرس ناشی از محیط کار بیفزاید.

فرد در پاسخ به فشارهایی که در محیط کار توسط افراد به او وارد می‌شود دچار فرسودگی می شود؛ یعنی باعث تاثیر در ارتباط بین فرد و رئیس، همکاران و ارباب رجوع و غیره می گردد. طبق تحقیقات در سال ۲۰۲۰ نشانه‌های فرسودگی نسبت به سال قبل تا ۲۴ درصد افزایش داشته است. شیوع آن بیشتر در افراد 25 تا 44 سال گزارش شده است. در حالت کلی در مورد این حالت باید گفت نوعی اختلال است که در اثر برخورد مداوم و طولانی با عوامل استرسزای محیط در فرد ایجاد می شود. این حالت سبب فرسوده شدن ذهنی جسمی و هیجانی فرد نیز می گردد. فرسودگی شغلی سبب کمبود عزت نفس فرد، ایجاد حس غیر مفید بودن و و ناسودمندی در وی می‌گردد. علائم آن مانند هر بیماری دیگری از یک فرد به فرد دیگر متفاوت است. اما به طور کلی می توان مراحل زیر را برای آن بیان کرد.

مراحل فرسوده شدن در شغل

• مرحله یک ماه عسل: احساساتی مثل انرژی زیاد، تعهد بالا، رضایت شغلی و خلاقیت را در این مرحله فرد احساس می‌کند. در این مرحله امکان تجربه استرس‌های پیش‌بینی نشده وجود دارد.
• مرحله دوم کمبود نیرو و شروع استرس: در این مرحله فرد به علت کمبود نیرو دچار گیجی، خستگی و زوال می شود . علایم این مرحله شامل عدم کارایی اختلالات خواب، خستگی زیاد و نارضایتی شغلی است.

• مرحله سه ظهور نشانه‌های استرس مزمن: فرد از لحاظ بیولوژیکی دچار علایمی می گردد. در این مرحله باید به او کمک و توجه شود. از نشانه‌ های این مرحله می توان به خشم، بیماری ‌های جسمی، افسردگی و فرسودگی مزمن اشاره کرد.
• مرحله چهار ورود به شرایط بحران: اگر مرحله سوم برای فردی طولانی شود و مدت زیادی در این وضعیت بماند دچار مرحله بحرانی می شود. فرد احساس مورد ظلم شدن دارد. دچار بدبینی و شک و تردید در مورد خودش می شود.
• مرحله پنجم برخورد با دیوار یا عادت به فرسودگی: این مرحله آخر فرسودگی شغلی است. فرد دیگر نیرویی برای سازگاری با شرایط کاری ندارد. در این مرحله ممکن است فرد شغلش را برای همیشه کنار بگذارد.

زنگ خطرهای فرسودگی شغلی

• فشار غیر منطقی زمانی
• عدم حمایت مدیریت
• نبود شفافیت در نقش ها
• عدم کنترل بر حجم کاری
• عدم انصاف در رفتار

نشانه ها

• دور شدن از فعالیت‌ های کاری
• خستگی عاطفی
• عملکرد نامطلوب
• افسردگی
• حس پوچی
• ایجاد بیماری در فرد
• هیجانات منفی
• سیکل معیوب
• نداشتن انگیزه

علل

• عدم کنترل بر روی کار
• عدم پاداش یا مشوق برای کار خوب
• نامشخص بودن یا زیاد بودن انتظارات شغلی
• یکنواختی کارها
• محیط کاری آشفته و فشار زیاد

• نداشتن استراحت یا معاشرت در اثر کار زیاد
• نداشتن روابط حمایتی یا نزدیک با دیگران

• مسئولیت‌های زیاد داشتن بدون کمک دیگران
• عدم خواب کافی
• کمال گرا بودن ( هرگز هیچ چیز کاملا خوب نیست)
• بدبینی به جهان و خود
• عدم علاقه به تفویض اختیار، نیاز به کنترل دیگران

برای درمان فرسودگی شغلی نباید تعلل کرد. زیرا با گذر زمان و خود به خود از بین نمی رود. باید نشانه های فرسودگی را جدی گرفت و از آن پیشگیری نمود. برخی مشاغل مثل پزشکان، امدادگران، آتش نشانان و کارگران که بیشتر در معرض خطر هستند باید به صورت مداوم سعی در تغییر در نگرش و کنترل سطح استرس خود داشته باشند. فرسودگی شغلی ناشی از استرس مداوم رفع نشده است.

بسیاری از ما به دلایل مختلف دچار فرسودگی شغلی می‌شویم. با بالا رفتن فشار کاری، اثرات این فرسودگی بیشتر به چشم می‌آید و بر روی کارایی افراد تأثیر می‌گذارد. برای ارزیابی فرسودگی شغلی در محیط کار خود، بهتر است از تست فرسودگی شغلی مسلش استفاده کنید. در ادامه آزمون‌های مختلف شخصیت‌شناسی، در این مطلب به سنجش فرسودگی شغلی می‌پردازیم.

از آنجا که بسیاری از افراد عمده وقت روزانه خود را در محل کار و یا شغل خود سپری می‌کنند، توجه ویژه به آن در کسب آرامش و رضایت از زندگی بسیار حیاتی است. به همین خاطر دانشمندان و روانشناسان همواره به موضوع شغل و کار توجه داشته‌اند و از جنبه‌های مختلف آن را بررسی کرده‌اند. فرسودگی شغلی یکی از چالش‌های مهمی است که افراد در محیط کار خود با آن روبه‌رو می‌شوند.

دانلود تست سنجش فرسودگی شغلی

فرسودگی شغلی چیست؟

فرسودگی شغلی یا کارزدگی یعنی تحلیل قوای روانی که گاهی با افسردگی همراه است. فرسودگی شغلی نشانه خستگی مفرط عاطفی به دنبال سال‌ها درگیری و تعهد نسبت به کار و مردم است. به عبارت دیگر فرسودگی شغلی خستگی فیزیکی، هیجانی و روانی به دنبال قرار گرفتن طولانی مدت در موقعیت کار سخت است.

فرسودگی شغلی حالتی است که در آن قدرت و توانایی افراد کم و رغبت و تمایل آنها برای انجام کار و فعالیت کاهش پیدا می‌کند. فرسودگی شغلی پیامدی از فشار شغلی دائم و مکرر است. بدین ترتیب که شخص در محیط کارش به علت عوامل درونی و بیرونی احساس فشار می‌کند و این فشار پیوسته و چندین‌باره است و سرانجام به احساس فرسودگی تبدیل می‌گردد. فرسودگی شغلی به‌عنوان فقدان انرژی و نشاط تعریف می‌شود و شخصی که دچار آن می شود، احساس کسالت‌انگیزی را نسبت به انجام رفتار شغلی نشان می‌دهد.

ابزار سنجش فرسودگی شغلی چیست؟

یکی از معتبرترین تست‌های سنجش فرسودگی شغلی، تست مسلش است. این آزمون در سال 2001 توسط مسلش و همکاران تهیه شد و فرسودگی گروه‌های مختلف شغلی از جمله پرستار، معلم، مددکار اجتماعی، مشاور، کارکنان بهداشت روانی، کارکنان خدماتی ادارات، مدیران اجرایی و … را می‌سنجد. اعتبار تست فرسودگی شغلی در ایران هم مورد ارزیابی قرار گرفته و  تأیید شده است.

در این تست چهار عامل شکل‌دهنده فرسودگی شغلی از نظر فراوانی و شدت  بررسی می‌شود.

چه عواملی در تست افسردگی شغلی سنحیده می شوند؟

۴ عامل تشکیل‌دهنده فرسودگی شغلی در این تست  سنجیده می‌شود که عبارتند از:

خستگی عاطفی: افرادی که از لحاظ عاطفی دچار فرسودگی شغلی می‌شوند، اغلب کمال‌طلبند و به‌طور افراطی درگیر کار و شغلشان هستند و از طرفی گاهی اهداف غیر واقعی را برای خود مجسم میکنند.

 عملکرد شخصی: عبارت است از اینکه فرد شاغل احساس می‌کند فعالیت سودمندی انجام نمی‌دهد و نمی‌تواند از تمام و یا قسمت اعظم توان، استعداد انرژی جسمی و روانی خود برای انجام کار استفاده کند.

 مسخ شخصیت: مسخ شخصیت نشان از رفتارهای متفاوت با رفتارهای قبلی و دور از شخصیت واقعی که در گذشته مشاهده شده دارد؛ به عبارتی سازمان فرد را در راستای رفتاری سوق می‌دهد که مطابق با نظام ارزشی شخص نیست و فرد و نزدیکان وی پس از مدتی احساس می‌کنند که دچار رفتارهایی متفاوت با گذشته و ارزش‌های خود شده‌اند و عمدتاً بار منفی دارد.

درگیری: درگیر شدن بیش از حد در کار و انتظارات غیر واقعی در مورد آنچه می‌تواند انجام شود.

با سنجش درست این عوامل می‌توانید وضعیت فعلی شغلی خود را ارزیابی کنید و برای بهبود آن و رسیدن به رضایت شغلی بیشتر برنامه‌ریزی و اقدام کنید.

از طریق لینک زیر می‌توانید آزمون آنلاین سنجش فرسودگی شغلی را دانلود کنید و نتیجه آن را به صورت نمودار دریافت کنید.

دانلود تست سنجش فرسودگی شغلی