چرخه عمر محصول (PLC) چیست؟

PLC را که مخفف کلمه Product Life Cycle است، می‌توان یک مفهوم مدیریتی دانست. در واقع زمانی که شما به عنوان یک مدیر می‌کوشید تا سهم بیشتری در بازار داشته باشید، باید به محصولاتی که از سوی رقبا نیز در بازار عرضه می‌شوند توجه کنید. بیشتر محصولاتی که امروزه در بازار عرضه می‌شوند بر اساس پارامترهای PLC یا چرخه عمر محصول و میزان فروش و میزان سود طراحی شده‌اند. در واقع مدیران از این چرخه برای حرکت در راستای پیشرفت بیشتر و بهبود شرایطی که برای تولید مورد نیاز است استفاده می‌کنند. همچنین استراتژی‌هایی در زمینه چرخه عمر یک محصول در نظر گرفته می‌شود تا بتوانیم از این مفهوم در راستای پیشرفت بیشتر استفاده کنیم.

تعریف PLC یا چرخه عمر محصول را می‌توان چرخه‌ای دانست که از مرحله تولید تا نابودی محصول در بازار را شامل می‌شود. در ادامه با ما همراه باشید تا توضیحات بیشتری را در این زمینه با شما به اشتراک بگذاریم.

PLC یا چرخه عمر محصول شامل چه مراحلی می‌شود؟

در ابتدا باید در نظر داشته باشید که یک محصول دارای 5 مرحله PLC می‌باشد. این مراحل به شرح توسعه اولیه، معرفی در بازار، رشد، بلوغ و افول شناخته می‌شوند. در ادامه با شما همراه هستیم تا هر مرحله را با ویژگی‌هایی که دارند بیان کنیم. با ما همراه باشید.

مرحله توسعه و ایجاد اولیه محصول

PLC یا چرخه عمر محصول از سرمایه گذاری اولیه آغاز می‌شود. در واقع در این مرحله فروشی انجام نمی‌شود. تنها ایده‌های جدیدی که در خصوص یک محصول ارائه شده‌اند را آزمایش می‌کنیم. در واقع ما برای اولین بار تولید یک محصول جدید را بر اساس طرح‌هایی که در اختیار داریم، عملیاتی خواهیم کرد.

مرحله معرفی به بازار در PLC یا چرخه عمر محصول

این مرحله از لحاظ هزینه‌ای برای کسب و کار بسیار سنگین خواهد بود. میزان فروش بسیار کم بوده و نرخ سرعت رشد فروش چندانی را شاهد نیستیم. باید تقاضایی را در بازار برای محصولی که تولید کرده‌ایم ایجاد کنیم. این کار باعث می‌شود که به مرور مشتریان ما علاقمند شوند تا محصول ما را خریداری کنند.

مرحله رشد را بیشتر بشناسید

از لحاظ اقتصادی در این مرحله از PLC یا چرخه عمر محصول ما هزینه‌های کمتری را باید برای تولید پرداخت کنیم. میزان فروش بر اساس میزان افزایش تقاضا بیشتر می‌شود. سود شرکت در این مرحله بیشتر می‌شود. برندینگ بهتری خواهیم داشت. در عین حال برخی از رقبا نیز وارد بازار ما می‌شوند و رقابتی را ایجاد خواهند کرد. رقابت ایجاد شده بر سر کاهش قیمت در کنار افزایش کیفیت است. این کار باعث می‌شود تا میزان مشتریانی که علاقمند به محصول ما هستند بیشتر شود.

چهارمین مرحله PLC یا چرخه عمر محصول: بلوغ

چهارمین مرحله از PLC یا چرخه عمر محصول باعث می‌شود که هزینه‌ها به میزان زیادی کاهش یابد. در واقع این مسئله را می‌توان ناشی از افزایش میزان فروش دانست. تجربه سازمانی ما گسترش پیدا می‌کند. میزان فروش در بازار به بیشترین حد خود می‌رسد. رقبا در حال بیشتر شدن هستند و قیمت‌ها به همین دلیل کمتر می‌شوند. در نظر داشته باشید که تمایز برندینگ شما در این مرحله باعث می‌شود که به موفقیت دست پیدا کنید. همچنین باید در نظر داشته باشید که میزان سود شما از فروش یک محصول کاهش پیدا خواهد کرد.

آخرین مرحله PLC یا چرخه عمر محصول: افول

در نهایت میزان هزینه‌هایی که یک کسب و کار در این مرحله از PLC یا چرخه عمر محصول باید پرداخت کند بیشتر می‌شود. چرا؟ به این دلیل که رقابت در بازار بسیار زیاد شده است. در نظر بگیرید که میزان حجم فروش بسیار کاهش پیدا می‌کند. قیمت‌ها و سود دهی‌ها باید کاهش داشته باشند. در این مرحله یکی از چالش‌های تولید‌کننده محصول، دریافت سود ناشی از فروش یک محصول می‌باشد.

چرا باید از چرخه عمر محصول استفاده کنیم؟

PLC یا چرخه عمر محصول را می‌توان یکی از بهترین ابزار برای برنامه‌ریزی تولید در نظر داشت. البته این ابزار با محدودیت‌های بسیار زیادی نیز همراه می‌باشد. تمامی محصولات بر اساس مراحل بالا در بازار عرضه نمی‌شوند. در واقع بازار را نمی‌توان پیش‌بینی کرد. در واقع بسیاری از محصولات ممکن است در بازار همیشگی شوند. این در حالی است که برخی از محصولات ممکن است همواره به عنوان یک شکست در کارنامه کسب و کار شما شناخته شوند.
اگر بخواهیم بگوییم که PLC یا چرخه عمر محصول برای کدام کسب و کارها مناسب است، باید به کسب و کارهای صنعتی اشاره کنیم. در واقع برای یک فریلنسر یا کسب و کار کوچک، استفاده از این ابزار برای پیش‌بینی بازار کاربرد چندانی را نخواهد داشت.
PLC یا چرخه عمر محصول را می‌توان یک ابزار بسیار مهم در زمینه بازاریابی نیز دانست. در واقع باید در نظر داشته باشید که با استفاده از این روش می‌توانیم Marketing Mix داشته باشیم. همچنین داشتن Promotional Mix نیز می‌تواند به ما کمک کند تا میزان وضعیت فروش خود را بهبود بخشیم. پس می‌توان گفت که استفاده از این ابزار امروزه بسیار گسترش پیدا کرده است. همچنین در زمینه مدیریت یک کسب و کار نیز مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
از PLC یا چرخه عمر محصول می‌توانیم برای تشکیل نمودار S نیز استفاده کنیم. به این منظور می‌توانیم مشخص کنیم که در کدام مرحله قرار داریم. همچنین باید در نظر داشته باشید که با استفاده از این نمودار می‌توانیم میزان سود را نیز مشخص کنیم.

با خصوصیات PLC یا چرخه عمر محصول در روند بازاریابی بیشتر آشنا شوید

برای PLC یا چرخه عمر محصول می‌توان یک جدول در نظر داشت که مشخص می‌کند در کدام چرخه باید بازاریابی بهتری داشته باشیم. در ادامه این جدول را برای شما ترسیم خواهیم کرد.

ارتباط ماتریس BCG با PLC

PLC یا چرخه عمر محصول با ماتریس BCG ارتباطی دارد که می‌توانند در زمینه اتخاذ تصمیمات مورد استفاده باشند. همچنین می‌توان گفت که روابط آتی سازمان را می‌توانیم با استفاده از آن تعریف کنیم.

ارتباط بخش تولید نمونه اولیه PLC یا چرخه عمر محصول با بخش علامت سوال BCG

در ماتریس BCG یک بخش تحت عنوان علامت سوال وجود دارد. در واقع در این بخش باید سرمایه گذار را قانع کنیم که محصول در آینده میزان فروش بسیار خوبی را خواهد داشت. در این مرحله فروشی انجام نمی‌شود و فعلا تنها هزینه می‌کنیم.

بخش معرفی محصول PLC و ارتباط آن با بخش علامت سوال BCG

در این بخش از PLC یا چرخه عمر محصول نیز ما باید از بخش علامت سوال BCG استفاده کنیم. چرا؟ به این دلیل که فروش اولیه انجام شده است. سود اولیه نیز دریافت می‌شود. در واقع ما در نقطه‌ای هستیم که در آن نیاز به سرمایه گذاری برای رسیدن به نتایج بهتر داریم.

مرحله رشد بازار در PLC یا چرخه عمر محصول معادل بخش ستاره در BCG

در این مرحله از PLC یا چرخه عمر محصول میزان فروش بیشتر می‌شود. استقبال به همین دلیل بیشتر شده و ما در حال اوج‌گیری هستیم. در واقع می‌توان گفت که در سازمان ما همه چیز در حال رشد می‌باشد.

مرحله بلوغ در PLC همان مرحله گاو شیرده در BCG است

در این مرحله از PLC یا چرخه عمر محصول میزان فروش در یک سازمان به بیشترین حد خود می‌رسد. سرمایه گذاری بیشتر در این مرحله نیاز نیست. در واقع ما در این مرحله باید شرایط موجود را در نظر بگیریم تا بهترین استراتژی را در ادامه داشته باشیم.

مرحله افول PLC یا چرخه عمر محصول همان مرحله سگ BCG

در مرحله افول PLC یا چرخه عمر محصول میزان فروش محصول بسیار کاهش پیدا کرده است. همچنین باید در نظر داشته باشیم که استقبال از محصولی که آن را به فروش رسانده‌ایم روز به روز در حال کمتر شدن است. در این مرحله باید بتوانیم به سوی تولید محصولات جدید برویم.

فرآیند تدوین استراتژی به دنبال پشتیبانی مداوم و حفظ یک محصول، مدیریت چرخه عمر محصول نامیده می‌شود.

چرخه عمر محصول (PLC) به طول زمانی اشاره دارد که یک محصول برای مصرف کنندگان در بازار عرضه می‌شود تا زمانی که از قفسه‌ها برداشته شود. چرخه زندگی یک محصول به چهار مرحله تقسیم می‌شود؛ مقدمه، رشد، بلوغ و کاهش. این مفهوم توسط مدیریت و بازاریابی به عنوان یک عامل در تصمیم‌گیری برای افزایش تبلیغات، کاهش قیمت‌ها، توسعه به بازارهای جدید، و یا بسته‌بندی مجدد استفاده می‌شود. فرآیند تدوین استراتژی به دنبال پشتیبانی مداوم و حفظ یک محصول، مدیریت چرخه عمر محصول نامیده می‌شود.

چرخه عمر محصول چگونه کار می‌کند؟

محصولات مانند مردم چرخه‌های حیات دارند. یک محصول با یک ایده شروع می‌شود و در محدوده کسب‌ وکار امروزی، احتمالا تا زمانی که تحت تحقیقات و توسعه قرار گیرد، فراتر نمی‌رود و به طور بالقوه عملی و سودآور است. در این نقطه، محصول تولید شده، به بازار عرضه می‌شود.

همانطور که در بالا اشاره شد، چهار مرحله عموما پذیرفته‌شده در چرخه زندگی یک محصول – معرفی، رشد، بلوغ و کاهش – وجود دارد.

مقدمه: این مرحله به طور کلی شامل یک سرمایه‌گذاری قابل‌توجه در تبلیغات و تبلیغات بازاریابی است که بر ساخت مصرف کنندگان از محصول و منافع آن متمرکز است.

رشد: اگر محصول موفق باشد، سپس به مرحله رشد حرکت می‌کند. این امر با افزایش تقاضا، افزایش تولید و گسترش در دسترس پذیری آن مشخص می‌شود.

بلوغ: این سودآورترین مرحله است در حالی که هزینه‌های تولید و بازاریابی کاهش می‌یابد.

کاهش: یک محصول در رقابت افزایش‌یافته است، چرا که سایر شرکت‌ها از موفقیت آن تقلید می‌کنند – گاهی اوقات با افزایش قیمت یا کمتر. محصول سهم بازار را از دست می‌دهد و کاهش آن آغاز می‌شود.

زمانی که یک محصول با موفقیت به بازار معرفی می‌شود، تقاضا افزایش می‌یابد، بنابراین محبوبیت آن افزایش می‌یابد. این محصولات جدیدتر، شرکت‌های قدیمی‌تر را از بازار خارج می‌کنند و به طور موثر جایگزین آن‌ها می‌شوند. شرکت‌ها تمایل دارند تلاش‌های بازاریابی خود را به عنوان یک محصول جدید مهار کنند و این به این دلیل است که هزینه تولید و فروش محصول کاهش می‌یابد. وقتی تقاضا برای محصول کاهش می‌یابد، ممکن است به طور کامل از بازار خارج شود.

مرحله چرخه زندگی یک محصول، نحوه عرضه آن به مشتریان را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. یک محصول جدید باید توضیح داده شود، در حالی که یک محصول کامل باید از رقبایش متمایز شود.

ملاحظات ویژه

شرکت‌هایی که دارای یک دسته خوب در هر چهار مرحله هستند می‌توانند سودآوری را افزایش داده و بازده خود را به حداکثر برسانند. آن‌هایی که قادر نیستند افزایش در هزینه‌های بازاریابی و تولید خود را تجربه کنند، در نهایت منجر به عمر ماندگاری برای محصولات خود می‌شوند.

نمونه‌هایی از چرخه‌های حیات محصول

بسیاری از برندها که شمایل آمریکایی بودند از بین رفته و مردند. مدیریت بهتر چرخه‌های عمر محصول ممکن است برخی از آن‌ها را نجات دهد، یا شاید زمان آن‌ها فرا رسیده بود. چند مثال:

Oldsmobile در سال ۱۸۹۷ تولید خودروها را آغاز کرد، اما این برند در سال ۲۰۰۴ کشته شد.

Woolworth’s تقریباً در هر شهر و شهر کوچک در آمریکا فروشگاه داشت تا اینکه در سال 1997 فروشگاه‌های خود را تعطیل کرد.

زنجیره کتابفروشی در سال ۲۰۱۱ بسته شد. این امر نتوانست از عصر اینترنت جان سالم به در ببرد.

بسیاری از موفق‌ترین محصولات روی زمین تا جایی که ممکن است در مرحله بلوغ به حالت تعلیق در می‌آیند و به‌روزرسانی‌های کوچک و طراحی‌های مجدد برای حفظ آن‌ها در نظر گرفته می‌شوند. مثال‌ها شامل کامپیوترهای Apple  و آیفون، بهترین کامیون فورد و قهوه استارباکس – که همه آن‌ها تغییرات کوچکی را همراه با تلاش‌های بازاریابی انجام می‌دهند – برای حفظ آن‌ها در نظر مصرف کنندگان طراحی شده‌اند.

منبع: investopedia