تست هوش چندگانه چیست و چگونه آن را بسنجیم؟

• واژه هوش شما را به یاد چه چیزی می اندازد؟ IQ یا ضریب هوشی؟
• آیا هوش انسان به IQ محدود می شود؟
• آیا هوش انسان ذاتی و غیرقابل تغییر است؟ نمی توان با آموزش آن را ارتقا داد؟
• هوش هر فردی چه نقشی در انتخاب های تحصیلی و شغلی او دارد؟

هوش معمولاً به عنوان توانایی‌های بالقوه عقلانی تعریف می‌شود. چیزی که ما با آن زاده می‌شویم، چیزی که قابل اندازه‌گیری است و ظرفیتی که تغییر دادن آن دشوار است. امّا در سال‌های اخیر دیدگاه‌های دیگری نسبت به هوش پدید آمده است. یکی از این دیدگاه‌ها، نظریه هوش چندگانه است که توسط هاوارد گاردنر، روان‌شناس دانشگاه هاروارد، ارائه شده است.

آشنایی با مفهوم هوش

هوش چیست؟ به چه افرادی باهوش می گویند؟ بهره هوشی را چگونه می توان تقویت کرد؟ در یک تعریف کلی به توانایی ذهنی که قابلیت های گوناگونی مثل حل مسئله، استدلال، استفاده از زبان، برنامه‌ریزی و یادگیری را شامل می‌شود هوش می‌گویند. در طی سال‌ها و قرون اخیر نظریه های مختلفی برای هوش بیان شده و حتی برخی دستخوش تغییرات شده اند.

طبق تحقیقات مصرف برخی مواد غذایی مثل جگر، تخم مرغ، شیر، بادام زمینی با رساندن کولین بیشتر به مغز هوش فرد را تقویت می‌کنند. ملاک تیزهوشی و هوش در افراد طبق تحقیقات میزان سطح کولین در مغز است. عامل هوش و توانایی های شناختی وجود دو خوشه ژنی در مغز است. افرادی که دچار صرع می گردند این دو ژن در آنها دچار جهش شده است. طبق تحقیقاتی که در کالج لندن انجام شده است ژن هایی به نام M1 و M3 عامل هوش و قابلیت های ذهنی مثل استدلال، سرعت پردازش، تمرکز،  عملکرد اجرایی و حافظه  هستند. توسط یک سوئیچ مرکزی این دو ژن خوشه مانند که دارای صدها ژن درونی هستند اصطلاحا مدیریت و کنترل می ‌شوند.

آشنایی با تیزهوشی

تیزهوش بودن چگونه مشخص می شود؟ برای پاسخ به این سوال به بررسی تیزهوشی در کودکان قبل از ورود به مدرسه می پردازیم. در یک تعریف کلی به هوش عمومی سطح بالا، وجود یک استعداد در یک حوزه مثل تحصیل، وجود تعامل بین توانایی ها در فرد و بالا بودن سطح خلاقیت تیزهوشی می گویند. در دوران کودکی اغلب تیزهوشی کشف نمی گردد. اولین معیار تیزهوشی گرفتن نمره ۱۳۰ در تست بهره هوشی یا آی کیو است. موارد زیر می توانند نشانه تیزهوشی در کودکان قبل از ورود به مدرسه باشد. ولی بسته به محل زندگی فرد شدت معیارها متفاوت است.

• علاقه به مشاهده اشیا و پیرامون با دقت و کنجکاوانه
•  علاقه به کتاب
•  استفاده از جملات کامل و مهارت کلامی
•  توجه نشان دادن به ساعت و تقویم
•  مهارت زیاد در نقاشی
•  توانایی خواندن در سنین پایین
•  قدرت رهبری در جمع کودکان
•  داشتن دامنه وسیعی از لغات
• توجه به روابط علت و معلولی
• توانایی های حرکتی زیاد
•  داشتن تمرکز بر روی یک موضوع خاص

سایر نشانه هایی که به طور کلی میتوان ذکر کرد شامل:

• به یادگیری علاقه دارند و مفاهیم پیچیده و جزئیات آن را سریع جذب می‌کنند.
•  داشتن اعتماد به نفس بالا
•  داشتن روحیه مسئولیت‌پذیری، تعاون و همکاری
• پایبندی به اخلاق و ارزش‌های معنوی، دارا بودن انضباط فردی
•  دارا بودن استدلال و عدم پذیرش دستورات بدون بازنگری

تعداد کودکان تیزهوش زیاد نیست و کمتر تیزهوشی در کودکی کشف می گردد. بیشتر کودکانی هم که تیزهوشی آنها در اوایل کودکی کشف می گردد به علت انتخاب روش ناصحیح و تربیت نادرست هوش آنها به صورت تک بعدی پرورش پیدا می‌کند و سایر جنبه های هوشی خدشه دار می گردد.

آشنایی با هوش چندگانه

بعد از آشنایی با مفاهیم هوش و تیز هوشی بهتر است به بررسی مفهوم دیگری در مقوله هوش بپردازیم که هاوارد گاردنر آن را مطرح نموده است. هاوارد گاردنر در سال ۱۹۸۳ در آمریکا نظریه هوش چندگانه را مطرح کرد. او معتقد بود که اگر کسی در ریاضی قوی نیست این نشانه هوش پایین او نیست بلکه ممکن است در سایر جنبه های زندگی هوش بالایی داشته باشد.او عقیده داشت هوش در انسان ها دارای دسته بندی های متفاوتی است که به آن هوش چندگانه می گویند. توانایی‌ هایی مانند توانایی در موسیقی را که سایر روانشناسان نوعی توانایی می‌دانند گاردنر نوعی هوش معرفی کرد. این نظریه کاملا صحیح است.فردی که مهارت ریاضی بالایی دارد با فردی که هوش اجتماعی بالایی دارد هر دو دارای هوش هستند. آنها جهان را با نوع نگاه متفاوت خود می‌بینند و درک می‌کنند. فردی که هوش اجتماعی بالایی دارد ممکن است در ریاضیات ضعیف باشد ولی می‌تواند از توانایی فرد دیگری برای محاسبات ریاضی استفاده کند.

ابتدا ۶ نوع دسته بندی برای هوش های چندگانه گاردنر وجود داشت که به مرور زمان به 9 گروه تبدیل شد. این گروه بندی به معنی این نیست که فقط یک نوع هوش دارید و از بقیه هوش ها محروم هستید. بلکه یعنی برخی هوش ها در شما نسبت به سایرین برتری دارد. در ادامه این 9 گروه (هوش طبیعی، ریاضی – منطق، موسیقی، هستی شناسی، برون فردی، درون فردی، کلامی – زبانی، هیجانی – اندامی، تصویری – فضایی) را بررسی می‌کنیم و شما بر اساس این توضیحات می توانید هوش غالب را در وجود خودتان تشخیص دهید. سپس می‌توانید آن را تقویت کنید.

هوش چندگانه طبیعی

اولین هوش چندگانه که بررسی می کنیم هوش طبیعی است. توانایی در تبیین گیاهان، حیوانات و موجودات زنده یا داشتن احساسات زیاد نسبت به ابرها، سازه های سنگی و غیره نمادی از هوش طبیعی است. در گذشته این توانایی در شکار کردن، جمع‌آوری گیاهان و کشاورزی بسیار مهم و ارزشمند بود. این هوش در رابطه با طبیعت گردی، گیاه شناسی، آشپزی و جانور ‌شناسی نیز بسیار کاربردی است. اگر هوش غالب شما هوش طبیعی باشد با دیدن جنگل، حیوانات و غیره شگفت زده شده و از آن خوشتان می آید.

هوش موسیقی

توانایی درک لحن، تون، ریتم و دیگر ابعاد موسیقی هوش موسیقی نام دارد. رهبر ارکستر، خواننده، نوازنده، سازنده و حتی شنونده یک موسیقی اغلب دارای هوش موسیقی هستند. این هوش در ایجاد و تکثیر موسیقی تاثیر دارد. بین موسیقی و احساس ارتباط عاطفی وجود دارد. بین موسیقی و ریاضی تفکر مشترک وجود دارد. افرادی که این نوع هوش چندگانه را دارند قادرند ملودی ها را در ذهن خود نگه دارند. ریتم خاصی را می توانند حفظ کنند. درک موسیقی آنها بالا است.

هوش هستی شناسی

افرادی که به تفکر درباره جهان هستی علاقه دارند. دنبال یافتن جواب چرا به دنیا آمدیم؟ چرا می‌ میریم؟ و کلا مسائل فیلسوفانه هستند هوش غالب در آنها هوش مربوط به هستی است. این دسته جزء آخرین درجه بندی هایی است که برای هوش چندگانه تولید گردیده است.

هوش چندگانه ریاضی و منطق

توانایی اندازه‌گیری، محاسبه و درک فرضیه ها ناشی از هوش ریاضی است. افرادی که هوش ریاضی دارند می توانند مسائل پیچیده ریاضی را حل کنند. ارتباطات منطقی را راحت تر درک می‌کنند.روابط، ارتباطات، تفکرات انتزاعی، نمادین، استدلال متوالی و الگوهای خاص را دوست دارند. در افرادی مثل دانشمندان، ریاضی دانان و کارآگاهان هوش غالب هوش ریاضی یا منطقی است. اگر شما نیز هوش ریاضی بالایی داشته باشید به الگوها، دسته ها اطلاعات منطقی و روابط علاقه دارید. از انجام بازی های استراتژیک و تجربه های ریاضی نیز لذت می برید.

هوش چندگانه برون فردی

توانایی درک و تعامل با سایرین ناشی از هوش برون فردی است. قدرت تشخیص تفاوت‌ ها در افراد، تشخیص زودهنگام حالات و احساسات افراد مثل عصبانیت یا ناراحتی از قابلیت‌های هوش برون فردی است. افرادی که در مشاغلی مثل معلمی، مددکاری و بازیگری کار می‌کنند از این هوش بیشتر بهره می برند. فردی که هوش برون فردی در او قالب باشد به رهبری بقیه علاقه دارد. افراد راحت تر به او اعتماد می‌کنند و احساسات بقیه را زود متوجه می‌شود.

 هوش هیجانی – اندامی

کسانی که مهارت های فیزیکی بالایی دارند مثل ورزشکاران، جراحان، رقصنده ها و غیره دارای هوش اندامی هیجانی هستند. آنها قادرند راحت حرکات ورزشی انجام دهند. ارتباطی افرادی که هوش هیجانی اندامی دارند با بدنشان خوب است.

هوش چندگانه کلامی

هوش کلامی نوعی هوش چندگانه است که توانایی برقراری ارتباط و استفاده از واژه های خوب در گفتار را شامل می‌شود. افرادی که هوش زبانی خوبی دارند سطوح زبان و ترتیب و معنی واژه ها را زود یاد می‌گیرند. رمان ‌نویسان شاعران و سخنرانان هوش زبانی غالب دارند. این گونه افراد راحت زبان دوم یاد می‌گیرند. به خواندن و نوشتن، حل کردن جدول و گفتن داستان علاقه دارند.

هوش چندگانه درون فردی

هوش چندگانه بعدی هوش درون فردی است که در درک خود فرد از خودش و احساساتش موثر است. این هوش برای برنامه ریزی در زندگی مفید است. افرادی که هوش درون فردی غالب دارند از احساسات و توانایی خود آگاهی دارند. آنها بر شرایط انسانی حاکمیت می‌کنند. فیلسوفان، روانشناسان و رهبران دارای این نوع هوش چندگانه هستند.

هوش تصویری – فضایی

توانایی تفکر چند بعدی نشانه هوش فضایی – تصویری است. ویژگی ‌های این هوش شامل مهارت های گرافیکی درک تصاویر ذهنی، استدلال فضایی و تخیل فعال است. افرادی مثل خلبانان، نقاش ها، و مجسمه‌ سازان، دریانوردان و معماران هوش فضایی – تصویری دارند. افرادی که این هوش در آنها غالب است به نقاشی علاقه دارند و در طی روز در رویاهای خود غرق می شوند و تصویرسازی می‌کنند.

طبق نظریه هوش چندگانه گاردنر، دیدگاه‌های روان‌سنجی سنتی نسبت به هوش بسیار محدود و ضعیف است. گاردنر نظریه‌اش را نخستین بار در کتاب «قاب‌های ذهنی: نظریه هوش چندگانه»، در سال 1983 ارائه کرد. به عقیده او همه انسان‌ها دارای انواع مختلفی از هوش هستند. او در کتاب خود، هشت نوع مختلف هوش را معرفی کرد و احتمال داده است که نوع نهمی نیز به‌عنوان «هوش هستی‌گرا» وجود داشته باشد.

طبق نظریه گاردنر، برای به‌دست آوردن تمام قابلیت‌ها و استعدادهای یک فرد، نباید تنها به بررسی ضریب هوشی پرداخت بلکه انواع هوش‌های دیگر او از جمله هوش موسیقیایی، هوش درون فردی، هوش تصویری- فضایی و هوش کلامی- زبانی نیز باید در نظر گرفته شود.

نظریه گاردنر با انتقاداتی از سوی روان‌شناسان و مربیان روبه‌رو شده است. اما با وجود این، نظریه هوش چندگانه محبوبیت زیادی در بین مربیان و معلمان پیدا کرده است و بسیاری از معلمان از این نظریه در انتخاب شیوه تدریس خود استفاده می‌کنند.

نکات مهم و کلیدی تئوری هوش هشت گانه گاردنر چه هستند؟

دانلود تست هوش چندگانه

۱. تمام افراد از هر هشت هوش بهره‌مندند.

این تئوری مدعی است تمام افراد از قابلیت‌های هریک از هوش‌های هشت‌گانه بهره‌مندند. هر چند آن‌ها برای هر یک از افراد به گونه‌ای خاص ظهور و بروز می‌کنند. برای برخی افراد، تمام یا بیشتر این موضوعات در سطح بالایی پدیدار می‌گردد؛ مثل شاعر، سیاستمدار، دانشمند، طبیعی‌دان و فیلسوف آلمانی، گوته. برخی نیز جز ابتدایی‌ترین جنبه‌ها، فاقد تمام این هوش‌ها هستند؛ مانند برخی افراد در مراکز بازپروری؛ ولی بیشتر ما در بین این حالت قرار داریم.

۲. تمام افراد می‌توانند هر يك از هوش‌های خود را به سطح مناسبی از توانايی برسانند.

اگرچه ممكن است برخي نقص‌ها و مشكلاتشان را ذاتی تصور كنند، اما گاردنر معتقد است چنانچه فرد از آموزش، تشويق و استغنای كافی برخوردار باشد، قادر خواهد بود تا حد زيادی تمامی هشت مقوله‌ی هوش خود را تا حد بالايی از عملكرد توسعه دهد.

۳. انواع هوش‌ها معمولاً به شکلی پيچيده با يكديگر همكاری می‌كنند.

گاردنر جز در مواردی نادر، معتقد است هيچ نوع هوشی به تنهايی موجوديت نمی‌يابد و هر يك از آن‌ها همواره بر يكديگر تأثير می‌گذارند. مثلاً كودكی كه مشغول بازی با توپ است، براي شوت زدن نيازمند هوش بدنی – حرکتی (برای دويدن، گرفتن و زدن توپ)، هوش دیداری – تصویری (برای تعيين جهت و پيش‌بينی محل افتادن توپ)، هوش زبانی و ميان‌فردی (برای موفقيت در درگيری‌های جريان بازی) است. در تئوری هوش‌های چندگانه گاردنر انواع هوش‌ها، صرفاً جهت بررسی ويژگی‌های اصلی و بهره‌مندی از آن‌ها به‌طور مستقل فرض می‌شوند.

۴. برای هوشمندی در هر نوع هوش چندين راه وجود دارد.

تئوری هوش‌های چندگانه بر تنوع فراوان روش‌هایی تأكيد می‌كند كه با آن‌ها افراد می‌توانند استعدادهای خود را درون محدوده‌ی هوش‌ها نشان دهند و هيچ ويژگی استاندارد‌ی برای اينكه فردی در زمينه خاصی هوشمند تلقی شود، وجود ندارد. مثلاً فردی ممكن است قادر به خواندن نباشد، اما از هوش زبانی بالايی برخوردار و قادر باشد داستان‌های خاصی بگويد يا واژگان زيادی را بداند.

هوش‌های هشت‌گانه کدامند و چه ویژگی دارند؟

هوش زبانی – کلامی

هوش كلامی به توانايی استفاده از زبان برای توصيف حوادث، ايجاد ارتباط، ايجاد بخش‌های منطقی و استفاده از استعاره و اصطلاحات برای بيان افكار خود اشاره می‌كند.

کسانی‌که هوش کلامی- زبانی بالایی دارند به‌خوبی می‌توانند از کلمات به هنگام نوشتن و حرف زدن استفاده کنند. این افراد غالباً در نوشتن داستان، به‌خاطر سپردن اطلاعات و خواندن مهارت دارند.

ویژگی‌های هوش کلامی- زبانی

مشاغل مناسب پیشنهادی

هوش منطقی – ریاضی

هوش منطقی- رياضی به‌طور كلی توانايی استفاده از اعداد براي محاسبه و توصيف اشيا، به كارگيری رياضی در زندگی روزانه، به‌كارگيری قوانين رياضی برای ايجاد بحث تناسب و تقارن، طراحی و مدل‌سازی است. همچنين اين ظرفيت هوشی توانايی استدلال منطقی، به‌خصوص در رياضی و علوم، ظرفيت تحليل منطقی مسائل انجام، عمليات رياضی، بررسی سيستماتيک و علمی مسائل، توانايی درک الگوهای رياضي، تفكر منطقی و استدلال را در بر می‌گيرد.

کسانی‌که هوش منطقی- ریاضی بالایی دارند، در استدلال، شناسایی الگوها و تحلیل منطقی مسائل قوی هستند. این افراد به تفکر درباره مفهوم اعداد، روابط و الگوها علاقه‌مندند.

ویژگی‌های هوش منطقی- ریاضی

از طریق لینک زیر می‌توانید تست هوش چندگانه گاردنر آنلاین را دانلود کنید و با پر کردن آن، نتیجه آزمون را به صورت نمودار دریافت کنید.

دانلود تست هوش چندگانه