هوش ریاضی یا منطقی چیست؟

معرفی هوش ریاضی منطقی

هوش ریاضی منطقی یکی از مهمترین هوش‌هایی است که بسیار مورد توجه است. اهمیت و کاربرد این نوع هوش بر هیچکس پوشیده نیست. هوش منطقی ریاضی به گونه‌ای حائز اهمیت است که عده‌ای آن را زیربنا و پایه دیگر هوش‌ها می‌دانند. هوش ریاضی بیشتر به تجزیه و تحلیل مربوط است و ارتباط زیادی با کلام و سخن ندارد. در این مقاله سعی شده است که به مبحث هوش ریاضی منطقی پرداخته شود. همچنین به انواع شغل‌های مرتبط با هوش ریاضی و بازی‌های تقویت کننده آن نیز پرداخته شده است.

هوش منطقی از نظر گاردنر

هوارد گاردنر در حوزه هوش و استعداد پژوهش‌های بسیاری انجام داده و توانسته است برای انواع هوش‌های موجود در انسان یک طبقه بندی خاص تعریف کند. او در این طبقه بندی عنوان کرده است که انسان مجموعه‌ای از هشت هوش مختلف: ریاضی منطقی، تصویری فضایی، کلامی‌ زبانی، اندامی‌ جنبشی، میان فردی، درون فردی، طبیعت گرا و موسیقایی است. 

هر شخصی در هر کدام از هوش‌ها در سطح خاصی قرار دارد و می‌تواند بر اساس آن‌ها یک شیوه یادگیری خاص برای خود داشته باشد. او ویژگی‌های هر کدام از این هوش‌های هشت گانه را ذکر کرده  و همچنین عنوان کرده است که بعضی از هوش‌ها در افراد پررنگ‌تر و بیشتر از دیگر انواع هوش‌ها است. البته برای تقویت هر کدام از انواع هوش‌های هشت گانه راهکارایی پیشنهاد شده است که می‌توان با توجه به آن‌ها به شکوفایی هوش‌های هشت گانه پرداخت. در ادامه مقاله به تعدادی از راهکارها برای تقویت و افزایش قدرت هوش ریاضی پرداخته شده است. بهتر است برای فهم این موارد با ما در این مقاله همراه باشید.

منظور از هوش ریاضی منطقی چیست؟

همانطور که گفته شد، هوش ریاضی منطقی یکی از انواع هوش‌های چندگانه در وجود انسان است که به استدلال و تجزیه و تحلیل مسائل مرتبط است. افرادی که از هوش ریاضی بالایی برخوردار هستند با استفاده از تفکر و استدلال به دنبال جواب برای حل مسائل هستند. در واقع هوش ریاضی منطقی افراد را به فهم روابط علت و معلول مسئله وادار می‌کند. جهت فهمیدن این روابط از داده‌ها، الگوریتم‌ها، اشکال و روابطی خاص استفاده می‌کنند. ارائه ی بهترین و منطقی ترین جواب برای مسائل ماحصل استفاده از این روابط و الگوها است.

چه افرادی از هوش ریاضی بالایی برخوردار هستند؟

این سوال ممکن است پیش بیاید که بالا بودن هوش ریاضی در چه افرادی نمایان‌تر است؟ یا این افراد دارای چه مشخصه‌هایی هستند که می‌توان به بالا بودن هوش آن‌ها در زمینه ریاضی منطقی پی برد. افراد صاحب هوش ریاضی بالا از ویژگی‌های مشترکی برخوردار هستند که در متمایز ساختن آن‌ها از دیگران نقش به سزایی دارند. از این مشخصه‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

• از ویژگی‌های بارز اینگونه افراد، فهم آسان مسائل ریاضی و پیدا نمودن جواب آن‌ها است. آن‌ها با استفاده از قدرت ذهنی بالای خود به راحتی به جواب معادلات ریاضی دست می‌یابند.

• ریاضی بیشتر با اعداد و ارقام مرتبط است و بالطبع افراد دارای هوش ریاضی علاقه خاصی نسبت به اعداد و ارقام دارند و از تبدیل سازی و کار کردن با آن‌ها بسیار لذت می‌برند.

• ریاضی یک علم تحلیل و تفسیر است. افراد دارای هوش ریاضی بالا این توانایی را دارند که حتی سخت ترین مسائل موجود را تجزیه و تحلیل کنند و سپس راه حلی برای آن بیندیشند.

• همانطور که گفته شد، افراد صاحب هوش ریاضی دوستدار استدلال هستند. به همین سبب آن‌ها در تفکرات خود به دنبال پیدا کردن رابطه میان علت و معلول مسائل هستند.

• آن‌ها در انجام کارهای خود از قوانین و چارچوب‌های خاصی پیروی می‌کنند. نسبت به نظم و ترتیب حساس اند؛ به گونه ای که ساختار زندگی آن‌ها به صورت سازمان یافته و برنامه ریزی شده است.

• وفور علاقه به انجام آزمایش‌های علمی‌ از دیگر مشخصه‌های افراد دارای هوش منطقی ریاضی است. 

چه شغل‌هایی برای افراد دارای هوش ریاضی بالا مناسب است؟

برای آنکه بتوانید در زندگی خود پیشرفت کنید و راه ترقی را در مسیر حرفه خود طی کنید، در ابتدا باید تشخیص دهید که کدام نوع از هوش‌ها در وجود شما فعال تر است. چرا که هر شغل و حرفه ای برای عملکرد بهتر به یک یا تعدادی از هوش‌ها نیاز بیشتری دارد. اگر شما به این نتیجه و تشخیص رسیدید که از هوش ریاضی بالایی برخوردار هستید بهتر است متناسب با نوع هوش و ظرفیت‌های وجودی خود در یک رشته و مسیر شغلی گام نهید. این عملکرد و درک از خود سبب موفقیت شما در زندگی و شغل خواهد شد.

افرادی که از هوش منطقی ریاضی بالایی برخوردار هستند، به آن‌ها توصیه می‌شود که در رشته‌هایی همچون: پژوهشگری، شیمی، فیزیک، مدیریت مالی، تدریس ریاضی، حسابداری، برنامه نویسی، مهندسی، تحلیل گری، سرمایه گذاری، داروسازی و … ورود یابند. رشته‌ها و حرفه‌های ذکر شده به هوش بالایی از ریاضی و تجزیه و تحلیل نیاز دارند.

چه راهکارهایی برای تقویت هوش ریاضی منطقی پیشنهاد می‌شود؟

هر شخص و فردی دارای هوش‌های چندگانه است. اما همانطور که گفته شد بعضی از هوش‌ها در افراد، فعال تر و پررنگ تر از دیگر انواع هوش‌ها است. البته به این معنی نیست که فرد تنها محدود به هوش‌های بالاتر است و امکان افزایش و تقویت دیگر هوش‌ها برای او وجود ندارد، بلکه می‌تواند با راهکارهایی به افزایش هوش کم فعال بپردازد. در ادامه به اختصار به بیان بعضی از راهکارها برای افزایش هوش ریاضی پرداخته ایم.

• سعی کنید از ماشین حساب برای حل محاسبات استفاده نکنید و تا حد ممکن به صورت ذهنی به انجام محاسبات بپردازید.

• می‌توانید به آموختن یک زبان برنامه نویسی کامپیوتر بپردازید. کار با کامپیوتر و یادگیری آن علاوه بر تقویت هوش، بسیار جالب و سرگرم کننده نیز هست.

• برای تقویت هوش ریاضی، تجزیه و تحلیل مسائل را به صورت یک عادت برای خود تبدیل کنید.

• کتاب خواندن، تماشای ویدئوهای علمی‌ و حل تست‌های هوش از دیگر راهکارهای افزایش میزان هوش ریاضی در نظر گرفته شده است.

بازی‌ها مناسب تقویت هوش ریاضی منطقی

استفاده و انجام بازی‌های مناسب برای فراگیری و یادگیری اغلب مهارت‌ها پیشنهاد می‌شود. چرا که انجام بازی باعث خستگی ذهن نمی‌شود. انجام بازی‌های مناسب برای افزایش هوش ریاضی بسیار پیشنهاد می‌شود. بازی‌های مختلف مطرح شده علاوه بر کودکان در تقویت هوش ریاضی نوجوانان و بزرگسالان نیز بسیار تاثیرگذار است. در ذیل به معرفی برخی از بازی‌های مناسب جهت تقویت هوش ریاضی پرداخته شده است.

• یکی از بهترین بازی‌هایی که جهت افزایش هوش ریاضی منطقی پیشنهاد می‌شود، کار کردن با پازل است. مغز برای در کنار هم چیدن قطعات پازل مجبور به تجزیه و تحلیل است و به همین قدرت استدلال شخص بالاتر می‌رود.

• حل سودوکو نیز در جهت تقویت تجزیه و تحلیل اعداد و ریاضی بسیار موثر است.

• حل چیستان و معما از دیگر مواردی است که ذهن برای فهمیدن جواب آن وادار به استدلال است.

• می‌توان برای تقویت هوش ریاضی از مکعب روبیک نیز استفاده نمود.

• از دیگر بازی‌های مناسب برای افزایش هوش ریاضی دومینو و شطرنج است. در دومینو اعداد و الگو بسیار مطرح است و در شطرنج نیز تجزیه و تحلیل بسیار به کار می‌رود.

هوش ریاضی منطقی یکی از مهمترین هوش‌ها است که توجه به تقویت و پرورش آن از اهمیت خاصی برخوردار است. شایان ذکر است که شکل گیری حدود ۸۰ درصد از هوش‌ها در سن کودکی و تا قبل از ۸ سالگی رخ می‌دهد. به همین دلیل لازم است که نسبت به تقویت هوش‌های چندگانه و به خصوص هوش ریاضی منطقی کودکان خود اهمیت دهید. 

یک پدر و مادر خلاق از هر فرصتی می‌تواند جهت تقویت هوش کودکان خود استفاده کنند. همچنین می‌توانند در هر مکانی برای ایجاد یک بازی و تشویق کردن کودکان به شرکت در آن استفاده کنند. در بازی‌هایی که توسط پدر و مادران صورت می‌گیرد، کودکان به صورت خلاقانه به یادگیری مشغول هستند. همچنین یک ارتباط میان کودک و پدر و مادر او صورت می‌گیرد و نظرات و ایده‌ها مطرح می‌شوند.

چه خوب است که پدر و مادران از فواید بازی با کودکان غافل نشوند. بازی کردن با کودکان علاوه بر تقویت هوش‌ها آن‌ها در یادگیری مهارت‌های اجتماعی، عاطفی و افزایش اعتماد به نفس آن‌ها  نقش به سزایی دارد.

بشر نه‌تنها هوش‌های مختلفی دارد، بلکه می‌تواند آنها را به‌طور مستقل از هم نیز گسترش بدهد

ویژگی‌های هوش منطقی عبارتند از:                                  

• واقع‌گرایی

• مهارت در بازی‌های استراتژی

• علاقه به اعداد

• خواهان دقت و درستی

• درک اطلاعات پیچیده

• علاقمند به واقعیت و حقیقت

• معقول بودن

• منطقی بودن

• داشتن استعداد در ریاضیات

• دوستدار علم و پژوهش

مشاغل مناسب برای افراد دارای هوش منطقی:

• حسابدار
  
• برنامه‌نویس کامپیوتر

• مهندس

• برنامه‌ریز مالی

• وکیل

• ریاضیدان

• پزشک

• افسر نظامی

• دانشمند و پژوهش‌گر

• مدرس ریاضی

• معمار

• شیمیدان

• کارآگاه

• هوانوردی

• مخابرات

یکی از نکات آموزشی برای دانش‌آموزان در این زمینه استفاده از «تفکر علمی» است. سعی کنید از آن‌ها در مورد اصول علمی و شناسایی آن‌ها در سایر زمینه‌های غیرعلمی سؤال کنید. به عنوان مثال در سرگرمی‌های مخصوص پایه‌ی ۶-۴ سه چیز تصادفی انتخاب کنید و از دانش‌آموز بخواهید با استفاده از این سه مورد یک شی اختراع کند. یا برای پایه‌ی ۸-۶ از آن‌ها بخواهید طرح‌ اشیای روزمره خود را بازتولید کنند یا توسعه دهند.

ویژگی های افراد با هوش منطقی – ریاضی بالا

آیا می‌دانستید افراد مبتلا به اوتیسم و سندرم Asperger از هوش منطقی-ریاضی استثنایی برخوردارند؟ اگرچه هوش آن‌ها کامل توسعه نیافته است. افراد متعلق به این نوع هوش دارای مهارت‌های منطقی هستند، وابستگی زیادی به ریاضیات و استدلال دارند و راه‌حل مربوط به هر مشکل را نهفته در یک منطق ساده می‌دانند. آن‌ها معتقد به بهره‌گیری از دلیل و برهان و شناسایی الگوهای مناسب برای رسیدن به راه‌حل مطلوب‌اند. در مطالب زیر نگاهی داریم به ویژگی‌های هوش منطقی-ریاضی که با واقیعیات و مثال‌های خوب همراه است.

سازماندهی

این افراد علاقه‌ی شدیدی به چیزهای سازمان‌یافته دارند. همه چیز را به‌درستی طبقه‌بندی و الگوها را شناسایی می‌کنند. مهارت سازماندهی در علم آمار، منطق، نظریه گراف، هندسه و غیره مفید است.

استدلال منطقی

منطق برای این افراد یک کلمه‌ی کلیدی است و معتقدند پشت هر چیزی در جهان یک دلیل منطقی وجود دارد. آن‌ها ریشه‌ی مشکلات را درمی‌آورند، الگوها را آنالیز و دلیل وقوع اتفاق‌ها را کشف می‌کنند، درنهایت به یک راه حل می‌رسند و هرگز چیزی را بدون مدرک و شاهد قبول ندارند.

ذهن علمی

از دیگر ویژگی‌های این افراد داشتن ذهن علمی است. آن‌ها عاشق انجام آزمایش‌های علمی، دنبال کردن پروسه، یادداشت مشاهدات و ارائه‌ی یک استنتاج هستند. همچنین به موضوعات مفهومی فیزیک، شیمی و ریاضی نیز علاقه دارند.

مهارت‌های ریاضی

همان‌طور که قبلاً گفتیم بسیاری از افراد با هوش منطقی می‌توانند به‌ راحتی مسئله‌های ریاضی را بدون نیاز به قلم و کاغذ حل کنند. آن‌ها در مورد یک موضوع مدت‌ها فکر و مسئله را گام‌به‌گام محاسبه می‌کنند تا به نتیجه برسند. به‌طور خلاصه ذهن آن‌ها مانند رایانه است.

تجزیه‌وتحلیل منتقدانه

انسان‌های منطقی دارای ایده‌ها و الگوهای منطقی هستند. آن‌ها تمام مسائل را از دیدگاه منتقدانه تجزیه‌وتحلیل می‌کنند. این مهارت در برنامه‌نویسی و زمینه‌های مرتبط با آن بسیار مفید است.

چند نمونه از افراد دارای این هوش و مهارت

• علاقمندان به بازی شطرنج بدون شک از هوش منطقی-ریاضی بهره می‌برند. شطرنج یک بازی ذهنی است که بازیکن در آن منطقی فکر می‌کند تا برای شکست حریف روش‌های خلاقانه پیدا کند.

• کودکانی که بازی پازل دوست دارند نیز در این دسته قرار می‌گیرند. حل سؤال و پازل چیزی است که این افراد به دنبال آن هستند.

• دانش‌آموزانی که به رمان‌های کارآگاهی علاقه دارند و فیلم‌های جنایی می‌بینند.

• افراد علاقمند به بازی‌های رایانه‌ای، بازی‌های کارتی مثل Solitaire یا حتی سودوکو.

• کسانی که می‌توانند در بازار سهام مهارت‌های صحیح را هوشمندانه به‌کار ببرند. این افراد راه‌های انحراف سهام را می‌دانند و تشخیص خواهند داد چه‌زمانی سهام بخرند و چقدر سرمایه‌گذاری کنند.

• یک برنامه‌نویس موفق ممکن است در سایر زمینه‌ها باهوش نباشد، اما بر علم منطق مسلط است و برنامه‌نویسی کدها و پیدا کردن باگ‌ها را به‌خوبی درک می‌کند.

• افرادی که از بازی با ارقام، برنامه‌ریزی برای بودجه و رشد و سقوط سود مالی شرکت‌ها لذت می‌برند زیرا همیشه با جدول و نمودار سروکار دارند.

مشاهیر جهان که در این زمینه بااستعداد بودند:

آلبرت انیشتین: این دانشمند بزرگ که به دلیل ارائه‌ی «نظریه‌ی نسبیت» به شهرت رسید یکی از فیزیکدانان و ریاضیدانان معروف آلمانی است.

پال اردوش: از درخشان‌ترین ریاضیدانان معروف اهل مجارستان در قرن گذشته که به عنوان نابغه‌ای عجیب از او یاد می‌کنند. مشارکت او در نظریه گراف، احتمال، تئوری اعداد، مجموعه‌ها و غیره استثنایی بودند.

بیل گیتس: یکی از افراد ثروتمند جهان، یک برنامه‌نویس برجسته و سرمایه‌دار تجاری است.

اسحاق نیوتن: دانشمند و مخترع درخشان که با نظریه‌ها و اکتشافات خود در دیدگاه ما نسبت به جهان انقلابی به‌پا کرده است. بعضی از آثار نوشتاری او شامل نظریه گرانش، قوانین حرکت و بسیاری از دیگر مفاهیم کلیدی علمی است.

مارک زاکبرگ: رئیس شناخته‌شده‌ی شرکت فیس بوک، یکی از برنامه‌نویسان و تحلیل‌گران نابغه است.

برتراند راسل: مهندس، فیلسوف، منطق‌دان، ریاضی‌دان، مورخ، جامعه‌شناس، برنده جایزه نوبل و فعّال صلح‌طلب بریتانیایی بود که درقرن بیستم زندگی می‌کرد.

شرلوک هولمز: یک کاراگاه خصوصی خیالی متولد پورکشایر انگلستان که نویسنده‌ی آن سرآرتورکانن‌دویل بود. محبوبیت و شهرت هولمز به گونه‌ای است که بسیاری معتقدند او خیالی نیست، بلکه فردی واقعی است. او تمامی پرونده‌های خود را با هوش ریاضی فوق‌العاده عجیب خود حل می‌کرد.

منبع: psychologenie ، personalitymax